Budowa DNA

Budowa DNA - postawowe wiadomości

schemat budowy DNA

Na KWAS DEOKSYRYBONUKLEINOWY – czyli DNA składa się z nukleotydów, a w składzie pojedynczego NUKLEOTYDU z kolei kilka elementów:

1)     deoksyryboza (cukier)

2)     reszta kwasu fosforowego (PO4)

3)     zasady azotowe:

        - Cytozyna

        - Guanina

        - Tymina

        - Adenina

Budowa nukleotydu

DNA składa się z dwóch nici. Są one KOMPLEMENTARNE – do siebie pasujące i uzupełniające się. Ale o co z tym chodzi? Otóż zasady azotowe mogą łączyć się ze sobą w tylko jeden sposób: Cytozyna ZAWSZE!!! łączy się z Guaniną, a Adenina ZAWSZE!!! z Tyminą. Jest to ze względu na budowę parzystych do siebie zasad. Dwie nici DNA są ułożone do siebie spiralnie – stąd nazywamy je PODWÓJNĄ HELISĄ. DNA swoją budową przypomina trochę schody kręcone, lub jak kto woli – drabinkę. 

Bardziej dogłębnie...

Cukier występujący w DNA - deoksyroboza, jest naprzemiennie ułożony z resztą kwasu fosforowego. Ta stabilna konstrukcja stanowi pewnego rodzaju jego "szkielet", na którym opierają się kolejne zasady. Wiązanie to nazywamy wiązaniem fosfodiestrowym*. Innym rodzajem wiązań w nici DNA jest wiązanie wodorowe*. Jednak zauważmy na ilustracji powyżej, iż  ich liczba różni się w zależności od par zasad. Wynika to z budowy cząsteczkowej zasad, które pasują do siebie "jak puzzle" i żaden inny kawałem już do nich nie pasuje. Pomiędzy Adeniną a Tyminą wiązanie jest podwójne, a między Cytozyną i Guaniną – potrójne*, ale tego już w gimnazjum się nie wymaga, choć zawsze możecie zbłysnąć dodatkową wiedzą na lekcji ;)

budowa atomowa zasad azotowych (oczywiście ani w gimnazjum, ani w liceum na podstawie nie jest wymagana)

Schemat wiązań wodorowych między zasadami komplementarnymi

* ciekawostki, które na poziomie gimnazjum jeszcze nie obowiązują